Trong cuộc sống số ngày nay, ảnh chụp màn hình (screenshot) đã trở thành một công cụ cực kỳ tiện lợi, giúp chúng ta nhanh chóng lưu giữ thông tin quan trọng hay chia sẻ những khoảnh khắc đáng nhớ. Tuy nhiên, sự tiện lợi này cũng tiềm ẩn những rủi ro bảo mật không ngờ tới. Nhiều người có xu hướng coi ảnh chụp màn hình là tạm thời và hiếm khi xóa chúng đi. Song, chính những bức ảnh tưởng chừng vô hại này lại có thể trở thành “mỏ vàng” cho các tin tặc, kẻ đánh cắp danh tính, hoặc thậm chí là những người tò mò không mong muốn.
Là chuyên gia của KhoaHocCongNghe.net, chúng tôi khuyến nghị bạn nên dành vài phút để rà soát lại thư viện ảnh của mình và xác định xem có bất kỳ ảnh chụp màn hình nào dưới đây tồn tại hay không. Nếu có, hãy sao lưu chúng một cách an toàn (nếu thực sự cần) và xóa chúng khỏi thiết bị ngay lập tức. Việc này là bước đi quan trọng để bảo vệ thông tin cá nhân và đảm bảo an toàn dữ liệu trong thế giới số.
7 Loại Ảnh Chụp Màn Hình Bạn Nên Xóa Ngay Lập Tức
1. Số Dư Tài Khoản Ngân Hàng
Việc chụp ảnh màn hình số dư tài khoản ngân hàng có vẻ vô hại, có thể bạn muốn theo dõi tiến độ tiết kiệm hay xác nhận một giao dịch chuyển khoản. Nhưng những con số tưởng chừng đơn giản này lại tiềm ẩn nguy hiểm khôn lường nếu rơi vào tay kẻ xấu.
Thông thường, ảnh chụp màn hình tài khoản ngân hàng không chỉ hiển thị số dư. Chúng có thể bao gồm một phần số tài khoản, các giao dịch gần đây, hoặc thậm chí là logo ngân hàng và giao diện ứng dụng. Nếu điện thoại của bạn bị mất hoặc bị tấn công, kẻ gian có thể tổng hợp thông tin về ngân hàng bạn sử dụng, số tiền bạn có và thói quen chi tiêu của bạn.
Người dùng kiểm tra số dư tài khoản ngân hàng trên ứng dụng di động, tiềm ẩn nguy cơ rò rỉ thông tin cá nhân qua ảnh chụp màn hình.
Với loại thông tin này, tội phạm mạng có thể tạo ra các tin nhắn lừa đảo (phishing) vô cùng thuyết phục, mạo danh ngân hàng của bạn, hoặc sử dụng nó như một phần của kế hoạch đánh cắp danh tính lớn hơn. Thay vì lưu trữ những ảnh chụp màn hình này trong thư viện, hãy sử dụng các công cụ tích hợp sẵn của ngân hàng để xuất sao kê hoặc lịch sử giao dịch một cách an toàn. Nếu thực sự cần chụp màn hình, hãy cắt ảnh để loại bỏ thông tin cá nhân nhạy cảm và di chuyển nó vào một thư mục bảo mật. Tốt hơn hết, hãy xóa chúng ngay sau khi bạn đã hoàn thành mục đích sử dụng.
2. Mật Khẩu và Thông Tin Đăng Nhập
Bạn vừa thiết lập một mạng Wi-Fi mới và nhanh tay chụp ảnh mật khẩu? Hay bạn chụp lại kho lưu trữ mật khẩu của trình quản lý mật khẩu để tiện tham khảo? Hoặc có thể bạn chụp mã xác thực hai yếu tố (2FA) trước khi chuyển thiết bị?
Dù lý do là gì, việc lưu trữ mật khẩu hoặc thông tin đăng nhập trong thư viện ảnh của bạn là một hành động vô cùng rủi ro. Không giống như một trình quản lý mật khẩu chuyên nghiệp, thư viện ảnh của bạn không được mã hóa, và rất có thể nhiều ứng dụng đã được cấp quyền truy cập vào đó. Chỉ cần một lỗ hổng ứng dụng, một sự cố rò rỉ dữ liệu đám mây, hoặc một người tò mò có quyền truy cập vào thiết bị đã mở khóa, nhiều tài khoản của bạn có thể bị xâm phạm.
Giao diện ứng dụng quản lý mật khẩu 1Password, minh họa tầm quan trọng của việc lưu trữ thông tin đăng nhập an toàn thay vì chụp ảnh màn hình.
Hãy ưu tiên sử dụng các ứng dụng quản lý mật khẩu uy tín, được mã hóa mạnh mẽ để lưu trữ tất cả thông tin đăng nhập của bạn. Đây là phương pháp an toàn và hiệu quả nhất để bảo vệ các tài khoản trực tuyến của bạn.
3. Giấy Tờ Tùy Thân và Tài Liệu Du Lịch
Nếu bạn đã từng đi du lịch và muốn có một bản sao dự phòng của hộ chiếu, visa, hay Căn cước công dân (CCCD), bạn có thể đã chụp ảnh màn hình để tiện lợi. Mặc dù điều này dễ hiểu, nhưng nó không hoàn toàn an toàn.
Những tài liệu này chứa dữ liệu cá nhân cực kỳ nhạy cảm: họ tên đầy đủ, ngày sinh, quốc tịch, số tài liệu, và đôi khi cả chữ ký hoặc ảnh của bạn. Nếu tin tặc có thể truy cập vào thư viện ảnh của bạn, chúng sẽ có được một hồ sơ danh tính đầy đủ, không chỉ đơn thuần là một bức ảnh.
Điều đáng chú ý là các ảnh chụp màn hình liên quan đến du lịch, như vé máy bay hoặc thẻ lên máy bay, thường bao gồm mã QR hoặc mã vạch có thể được quét để tiết lộ thông tin đặt chỗ, số thẻ khách hàng thường xuyên, và các thông tin du lịch khác. Trong một số trường hợp, dữ liệu này thậm chí có thể được sử dụng để sửa đổi hoặc hủy đặt chỗ của bạn.
Bạn nên lưu trữ những loại hình ảnh này trong ví điện tử kỹ thuật số có mã hóa hoặc một thư mục bảo mật yêu cầu mật khẩu hoặc vân tay để truy cập. Và hãy luôn nhớ xóa những hình ảnh đó sau chuyến đi của bạn hoặc khi tài liệu không còn cần thiết nữa.
4. Các Cuộc Trò Chuyện Riêng Tư
Lưu ảnh chụp màn hình tin nhắn, tin nhắn trực tiếp (DM) hoặc email có thể trở thành thói quen thứ hai, nhưng vấn đề là chúng thường chứa nhiều thông tin nhạy cảm hơn bạn nghĩ. Bạn có thể vô tình chụp số điện thoại, tên người dùng, hoặc email của ai đó mà không nhận ra. Cuộc trò chuyện cũng có thể đi sâu vào những vấn vực riêng tư, như câu chuyện cá nhân, những câu đùa nội bộ, hoặc thông tin công việc không bao giờ được phép tiết lộ ra ngoài.
Bây giờ, hãy tưởng tượng ai đó tình cờ lướt qua thư viện ảnh của bạn, hoặc tệ hơn, đám mây của bạn bị xâm phạm và những đoạn trò chuyện riêng tư đó bị lộ. Chắc chắn bạn sẽ đồng ý rằng điều đó không hề lý tưởng. Bạn cũng nên biết rằng ảnh chụp màn hình có thể dễ dàng bị bóc tách khỏi ngữ cảnh, bị hiểu sai, hoặc bị sử dụng cho các mục đích tống tiền hay lừa đảo nhắm vào bạn hoặc người mà bạn đang trò chuyện.
Nếu thực sự cần lưu một ảnh chụp màn hình tin nhắn, hãy tự làm cho mình (và người khác) một ân huệ bằng cách chỉ sao chép và dán phần quan trọng vào một ứng dụng ghi chú bảo mật hoặc loại bỏ các thông tin nhận dạng và di chuyển nó đến một nơi an toàn hơn.
5. Hồ Sơ Y Tế và Kết Quả Xét Nghiệm
Thông tin sức khỏe là vấn đề rất riêng tư và không nên được xử lý một cách tùy tiện, đặc biệt là khi nó ở dạng ảnh chụp màn hình. Bạn có thể đã lưu một đơn thuốc, kết quả xét nghiệm, hoặc thậm chí là hóa đơn bệnh viện, nhưng vấn đề với điều đó là hồ sơ y tế tiết lộ rất nhiều. Nó có thể bị vũ khí hóa theo những cách mà bạn không ngờ tới.
Ngoài các lo ngại về quyền riêng tư, ảnh chụp màn hình y tế có thể tiết lộ tên, ngày tháng, thông tin bác sĩ, chi tiết bảo hiểm và tình trạng sức khỏe, có khả năng giúp tội phạm mạng có lợi thế. Nếu bị chia sẻ, điều này có thể khiến bạn gặp phải các vụ lừa đảo, tống tiền, phân biệt đối xử hoặc chỉ đơn giản là sự xấu hổ.
Nếu bạn cần truy cập thông tin sức khỏe của mình khi đang di chuyển, an toàn hơn là sử dụng ứng dụng chính thức của nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn, ứng dụng này có khả năng có các biện pháp bảo vệ quyền riêng tư được tích hợp sẵn.
6. Xác Nhận Mua Hàng và Vé Điện Tử
Ảnh chụp màn hình xác nhận đơn hàng, vé sự kiện, hoặc biên lai mua hàng cũng thường chứa đầy đủ các chi tiết mà tội phạm có thể sử dụng theo những cách độc hại. Mã QR và mã vạch trong vé điện tử đặc biệt rủi ro. Nếu ai đó có quyền truy cập vào hình ảnh đó, họ có thể quét mã và sử dụng nó trước bạn. Họ thậm chí có thể bán lại ảnh chụp màn hình vé điện tử trực tuyến trước khi bạn, chủ sở hữu ban đầu, nhận ra điều gì đã xảy ra.
Xác nhận đặt hàng Tesla Cybertruck, đại diện cho biên lai mua sắm hoặc vé điện tử có chứa mã QR và thông tin nhạy cảm.
Vì vậy, đối với các sự kiện và đặt chỗ, thường an toàn hơn là in bản cứng và cất trong túi hoặc ví của bạn, đặc biệt nếu bạn đang đi đến nơi có dịch vụ di động kém. Bạn cũng có thể thêm vé vào ứng dụng ví điện tử chính thức của điện thoại (như Apple Wallet hoặc Google Wallet), ứng dụng này bảo vệ chúng bằng màn hình khóa và cài đặt bảo mật của thiết bị.
Đối với biên lai mua sắm trực tuyến hoặc xác nhận, hãy cân nhắc chuyển tiếp email cho chính bạn với một dòng tiêu đề tùy chỉnh không gây chú ý và sau đó cất chúng vào một thư mục được chỉ định trong hộp thư đến của bạn. Bằng cách đó, chúng dễ tìm khi bạn cần và không nằm phơi bày trong thư viện ảnh của bạn cho bất kỳ ứng dụng nào tò mò có thể xem.
7. Tài Liệu Công Việc và Thông Tin Nội Bộ
Ảnh chụp màn hình liên quan đến công việc có thể làm rò rỉ thông tin nhạy cảm của công ty, chi tiết dự án, hoặc dữ liệu khách hàng. Ngay cả những nội dung tưởng chừng nhàm chán cũng có thể hiển thị tên, cổng đăng nhập, hoặc các sáng kiến chưa được công bố, điều này có thể vi phạm các thỏa thuận không tiết lộ (NDA) hoặc chính sách bảo vệ dữ liệu.
Điều này không chỉ có thể khiến bạn gặp rắc rối với nhà tuyển dụng, mà nếu điện thoại của bạn bị xâm phạm, sự vi phạm có thể vượt xa dữ liệu cá nhân của bạn.
Điện thoại hiển thị thư viện ảnh với nhiều ảnh chụp màn hình và nút xóa, nhấn mạnh việc cần thường xuyên dọn dẹp để bảo vệ dữ liệu cá nhân.
Ảnh chụp màn hình cực kỳ tiện lợi, nhưng đi kèm với sự tiện lợi đó là trách nhiệm. Nếu bạn không muốn thứ gì đó được hiển thị trên máy chiếu trong một căn phòng đông người, thì có lẽ nó không thuộc về thư viện ảnh của bạn. Hãy đặt lời nhắc hàng tháng để dọn dẹp thư mục ảnh chụp màn hình của bạn và cân nhắc sử dụng bộ nhớ an toàn cho bất kỳ thứ gì dù chỉ là hơi nhạy cảm.
Ảnh chụp màn hình là một công cụ hữu ích trong kỷ nguyên số, nhưng việc quản lý chúng một cách cẩn thận là tối quan trọng để bảo vệ quyền riêng tư và thông tin cá nhân của bạn. Đừng để sự tiện lợi nhất thời biến thành rủi ro bảo mật tiềm ẩn. Hãy chủ động rà soát, sắp xếp và xóa bỏ những ảnh chụp màn hình không cần thiết hoặc chứa dữ liệu nhạy cảm.
KhoaHocCongNghe.net khuyến nghị bạn nên thường xuyên kiểm tra thư viện ảnh của mình và áp dụng các biện pháp lưu trữ an toàn như sử dụng ví điện tử, ứng dụng quản lý mật khẩu hoặc thư mục bảo mật được mã hóa. Bằng cách đó, bạn sẽ góp phần xây dựng một môi trường số an toàn hơn cho chính mình và những người xung quanh. Hãy bắt đầu hành động ngay hôm nay để củng cố “pháo đài” bảo mật cá nhân của bạn!
