Máy tính cá nhân tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI PC) đang trở thành một trong những xu hướng công nghệ được nhắc đến nhiều nhất trong thời gian gần đây, với những chiến dịch tiếp thị rầm rộ hứa hẹn về một kỷ nguyên điện toán mới. Tuy nhiên, bất chấp mọi lời quảng cáo hào nhoáng, liệu những chiếc PC AI này có thực sự mang lại giá trị đột phá cho người dùng phổ thông như tôi? Tính đến thời điểm hiện tại, tôi vẫn chưa thấy chúng đủ hấp dẫn, ít nhất là chưa.
1. Giá Thành Cao “Đáng Gờm” của PC AI
Một trong những rào cản lớn nhất của PC AI tính đến thời điểm hiện tại chính là mức giá. Những chiếc máy này có chi phí cao hơn đáng kể so với laptop hoặc máy tính để bàn truyền thống. Nguyên nhân chính là do chúng được trang bị Bộ xử lý thần kinh chuyên dụng (Neural Processing Unit – NPU) – hay Apple gọi là Neural Engine – để xử lý các tác vụ AI trực tiếp trên thiết bị. Bên cạnh đó, chúng thường đi kèm với các bộ vi xử lý và tính năng mới nhất, hiện đại nhất.
Chi phí này không chỉ là mối lo ngại cá nhân của người dùng mà còn là một vấn đề mà các nhà sản xuất đang nhận thức rõ. Theo báo cáo từ XDA Developers, bà Michelle Johnston Holthaus của Intel đã thừa nhận rằng khách hàng không đổ xô mua các thiết bị chạy chip Lunar Lake và Meteor Lake mới và đắt đỏ. Thay vào đó, nhu cầu của người tiêu dùng lại hướng về các mẫu máy cũ hơn và có giá phải chăng hơn, sử dụng các thế hệ chip trước đó như Raptor Lake.
Bà Holthaus chia sẻ: “Những gì chúng tôi thực sự thấy là nhu cầu từ khách hàng đối với các sản phẩm n-1 và n-2 cao hơn nhiều để họ có thể tiếp tục cung cấp các mức giá hệ thống mà người tiêu dùng thực sự yêu cầu… Meteor Lake và Lunar Lake rất tuyệt, nhưng đi kèm với cấu trúc chi phí cao hơn đáng kể.”
Laptop Tecno Megabook T16 Pro trưng bày tại MWC 2024
2. Ứng Dụng Thực Tế Còn Hạn Chế, Chưa Đột Phá
Dù được quảng bá rầm rộ, PC AI vẫn thiếu những ứng dụng thực tế đủ sức thuyết phục. Tôi chưa thấy bất kỳ tác vụ nào có thể thực hiện độc quyền trên PC AI mà phải trả thêm một khoản phí đáng kể.
Chắc chắn, chúng hứa hẹn những tính năng như cải thiện ảnh tự động, phụ đề trực tiếp, tóm tắt văn bản hay làm mờ nền trong các cuộc gọi video – nhưng những điều này không thực sự mang tính đột phá hay độc quyền của PC AI.
Biểu tượng Copilot trên màn hình laptop Windows
Nếu nhìn vào thị trường, bạn sẽ nhận ra rằng hầu hết các “lợi ích” mà PC AI được cho là mang lại chỉ là những cải tiến nhỏ so với những gì PC truyền thống đã làm được. Khoảng cách này thậm chí còn thu hẹp hơn nữa khi bạn cài đặt bất kỳ ứng dụng AI có sẵn nào lên phần cứng cũ hơn.
Cho đến khi PC AI thực sự cung cấp các tính năng thay đổi cách chúng ta tương tác với thiết bị hàng ngày, tôi vẫn chưa sẵn sàng đầu tư vào chúng.
3. Tác Vụ AI “Nặng Đô” Vẫn Cần Đến Đám Mây
Việc giới thiệu NPU hay tăng số lượng phép toán mỗi giây mà NPU có thể xử lý trên PC AI là một công cụ tiếp thị tuyệt vời trên lý thuyết. Nhưng điều mà các công ty sẽ không nói cho bạn biết là những thiết bị này không đủ mạnh để thực hiện bất kỳ quá trình xử lý AI nghiêm túc nào cục bộ (on-device).
Vâng, các công ty tuyên bố rằng chip mới sẽ cho phép các tác vụ AI chạy trên thiết bị để đảm bảo bảo mật, và đúng là có một số tác vụ làm được điều đó. Nhưng chúng rất ít và hiếm. Hầu hết các tác vụ AI phức tạp vẫn phù hợp hơn khi chạy trên phần cứng đám mây mạnh mẽ.
Cho dù đó là tạo ảnh, tóm tắt nội dung, viết lại văn bản, chuyển giọng nói thành văn bản, hay chỉnh sửa hình ảnh và video, các công cụ AI dựa trên đám mây như ChatGPT và Gemini vẫn mạnh mẽ và chính xác hơn. Chúng có thể thực hiện những tác vụ mà NPU hiện tại không thể xử lý trực tiếp trên thiết bị.
Laptop Microsoft Surface AI với thương hiệu Copilot
Các công ty đều nhận thức được điều này, và đó là lý do tại sao nhiều tính năng AI trên PC AI vẫn tiếp tục chạy trên đám mây. Ví dụ, chiến lược tiếp thị chính của Copilot+ PC của Microsoft là khả năng chạy các tác vụ AI cục bộ. Tuy nhiên, điều trớ trêu là việc nhấn phím Copilot chỉ đơn giản là khởi chạy ứng dụng Copilot, ứng dụng này sử dụng các mô hình OpenAI chạy trên đám mây.
Tháng 4 năm 2025, Microsoft đã công bố kế hoạch đưa thêm nhiều tính năng AI của Copilot+ đến các thiết bị Windows 11 khác. Nhưng đây là điểm mấu chốt: tất cả chúng đều yêu cầu kết nối internet, nghĩa là chúng vẫn chạy trên đám mây. Đây là một xu hướng phổ biến trong ngành hiện nay.
Tôi không thấy có lý do gì để mua một chiếc PC AI vào lúc này, vì tôi vẫn có thể truy cập các chatbot AI tốt nhất trên phần cứng hiện có của mình, bao gồm cả iPhone và điện thoại Android cũ, bằng cách sử dụng các ứng dụng hoặc trang web chuyên dụng.
4. Tích Hợp AI Nông Cạn, Chưa Thật Sự “Thông Minh”
Cụm từ “PC AI” gợi ý một trải nghiệm tích hợp AI sâu sắc, nâng cao. Nhưng tính đến thời điểm hiện tại, sự tích hợp đó lại nông cạn một cách đáng ngạc nhiên. Hầu hết các tính năng AI đều có cảm giác như được “gắn thêm” vào hơn là được “nướng” vào sâu trong hệ điều hành hoặc quy trình làm việc. Ví dụ, Windows Copilot vẫn giống một chatbot được nâng cấp hơn là một trợ lý AI thực thụ.
Mặc dù đến từ chính Microsoft, nhưng các mẫu laptop Surface của hãng vẫn không cung cấp sự tích hợp sâu sắc mà tôi mong đợi từ một chiếc laptop mang thương hiệu AI. Chẳng hạn, Copilot lẽ ra có thể tìm kiếm các tệp cụ thể trên PC Windows của tôi để hiểu rõ hơn về những gì tôi đang làm nhằm cá nhân hóa trải nghiệm.
Tôi có thể yêu cầu nó giải phóng dung lượng lưu trữ bằng cách xóa các tệp tạm thời và tệp cũ không cần thiết, hoặc thậm chí khắc phục các sự cố internet của tôi.
Nút Copilot trên bàn phím laptop Acer
Nhưng bạn biết không? Nó không làm được những điều đó. Tóm lại, việc sử dụng Copilot trên Surface Laptop cũng giống như sử dụng ChatGPT hoặc các công cụ tương tự khác, chỉ có thêm một vài tiện ích nhỏ.
Microsoft không đơn độc trong vấn đề này. Đây là tiêu chuẩn chung trên toàn ngành, với tất cả các mẫu laptop và máy tính để bàn từ nhiều nhà sản xuất khác nhau đều cung cấp các chatbot AI, thường có tính năng tích hợp cấp hệ thống hạn chế hoặc không có.
Ngoài ra, sự tích hợp hạn chế này còn vượt ra ngoài hệ điều hành. Nhiều ứng dụng phần mềm vẫn chưa tận dụng NPU, như kênh YouTube Just Josh đã phân tích chi tiết.
Nhóm của Just Josh tiết lộ rằng mặc dù laptop ASUS ProArt PX13 ra mắt với NPU tích hợp, nhưng trợ lý AI của nó, Omni, lại không sử dụng NPU. Nó chạy trên GPU tích hợp, ngay cả khi có GPU rời. Tương tự, trên ASUS Zenbook S 14 và ProArt PX13, nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng Copilot chạy trên đám mây, lưu ý rằng không có sự tăng đột biến tải CPU, GPU hoặc NPU khi phím Copilot được nhấn trong khi thực hiện tác vụ.
Khi mua PC tiếp theo, tôi sẽ tập trung vào các thông số kỹ thuật tiêu chuẩn mà tất cả chúng ta quan tâm: thời lượng pin, hiệu suất CPU và GPU, bộ nhớ RAM, dung lượng lưu trữ, màn hình, cổng kết nối và nhiều yếu tố khác. Tôi sẽ không bị lung lay bởi thương hiệu AI, bởi vì sự tích hợp vẫn còn nông cạn, và những cái gọi là “lợi ích” mang lại rất ít hoặc không có gì mà bạn không thể có được từ các chatbot trực tuyến hoặc phần mềm hỗ trợ AI chuyên dụng khác.
